خاک نسوز موارد استفاده و انوع مختلف آن
خاک نسوز یا گل آتشخوار به نوعی خاک رس گفته می شود که در بابر حرارت مقاومت بالایی داشته و دچار ترک خوردگی نمی شود، در این نوع خاک رس میزان آلومینا زیاد می باشد.مقدار آلومینا رس های نسوز از 25% بیشتر بوده و مقدار کمی از ناخالصی ها مانند : مواد قلیایی و اکسید های آهن در آنها وجود دارد.
موارد استفاده از خاک نسوز:
- ساخت آجر هاي نسوز ، تعمیرات کوره ، كوره هاي ذوب آهن ، كوره هاي حرارتي سراميكي
- كوره هاي الكتريكي ، انواع ديگ هاي بخار ، مخزن های شيشه اي
- ساخت انواع شومينه ها ، صنایع لعاب سازي ، مقره سازي ، قالب سازی
- شیشه و چینی سازی ، انواع کاشی و سرامیک، انواع کوره ها
- بلوك هایی با شکل های گوناگون، آجر هاي عايق
- انواع ملات های نسوز، مواد خاص، مخلوط ها
جایگاه کشورمان درتولید خک نسوز:
ایران بزرگترین تولید کننده خاک نسوز در خاورمیانه می باشد. خاك هاي نسوز معادن کشورمان دارای ناخالصی های زیاد تا چندین برابر حد مجاز هستند،از این خاك ها نمی توان به صورت خام برای تامین نیاز بازار داخلی و صنایع کشور به طور مستقیم استفاده کرد.
خاک نسوز استاندارد:
بر اساس استانداردهای لازم خاک نسوز دمایی در حدود 1500 درجه ی سانتیگراد را تحمل می کند. خاک های نسوز مورد استفاده در صنعت باید در برابر دماهای بالا و شوک های ناشی از گرم شدن و سرد شدن متوالی نیز مقاوم باشند.
ویژگی های مهم :
- حداقل دمای هزار و پانصد و پانزده درجه سانتیگراد را تحمل می کند
- حاوی ۲۳ تا ۳۴ درصد وزنی اکسید آلومینیوم است.
- حاوی حدود 60 درصد وزنی عنصر سیلیس است.
- حاوی حدود دوازده درصد وزنی مواد فراراست.
- از آب زیادی تشکیل شده که در هنگام پخت از خاک خارج خواهد شد.
- عنصر كائولنيت نقش اصلی و مهمی در این خاک ها ايفا مي كند.
- این خاک ها دارای ناخالصی های کوارتز و كربنات ها هستند
تقسیم بندی:
این نوع خاک رس را بر اساس خلوص مواد و مقدار آلومینایی به کار رفته در آن به دو دسته تقیم می شود:
- آلومینو سیلیکاتی
- آلومینی
تقسیم بندی از نظر دمایی:
از نظر دمایی این خاک ها به سه نوع تقسیم می شوند: زود گداز،دیر گداز،نسوز
نسوز زود گداز:
- تشکیل شده از مونت، موريولينت، هيدروسليت و نا خالصي هاي كوارتز، ميكا و كربنات می باشند.
- ميزان اكسيد آلومينيوم در آن ها پایین است.
- دارای اكسيد سيليسيم بالایی می باشند.
نسوز دیر گداز:
این خاک ها اکثرا از هالو زيت، كائولنيت، مونو ترميت، هيدروسل و ناخالصي هاي كوارتز، فلدسپات تشکیل شده اند.
موارد خرید خاک نسوز :
اگر نا خالصی خاک های نسوز از کانی هاي بوکسیتی باشد، این امر موجب افزایش مقدار آلومین و در نتیجه باعث بالا رفتن آذرسنجی خاک می گردد، اگر ناخالصی ها از موادی نظیر: ترکیب های آهن و تیتانیوم باشد، این امر باعث کاهش نقطه خمیری محصول ساخته شده از خاك نسوز می گردد.